Zrównoważone miasta to kluczowy obszar dla przyszłości Polski i świata, zwłaszcza w kontekście rosnącej urbanizacji, zmiany klimatu i kryzysu środowiskowego. Miasta odpowiadają za ponad 70% światowych emisji gazów cieplarnianych oraz konsumują większość zasobów naturalnych. W Polsce urbanizacja postępuje dynamicznie, co stawia przed władzami lokalnymi i krajowymi wyzwania związane z zapewnieniem wysokiej jakości życia mieszkańcom, efektywnym zarządzaniem zasobami oraz ograniczaniem negatywnego wpływu na środowisko. Zrównoważone miasta to takie, które łączą rozwój gospodarczy z ochroną klimatu, zdrowiem publicznym i społeczną inkluzją.
W kontekście międzynarodowym, zrównoważone miasta i społeczności są jednym z celów zrównoważonego rozwoju (SDG 11) ONZ, a także centralnym elementem Europejskiego Zielonego Ładu i strategii UE „Miasta dla wszystkich – Europejska agenda miejska”. Osiągnięcie tych celów wymaga kompleksowego podejścia do planowania przestrzennego, mobilności, efektywności energetycznej budynków, gospodarki odpadami, zielonej infrastruktury oraz partycypacji społecznej.
Emisje i jakość powietrza: Polska boryka się z wysokim poziomem zanieczyszczeń powietrza w miastach, co ma poważne konsekwencje zdrowotne i środowiskowe.
Niska efektywność energetyczna: wiele budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej wymaga modernizacji, aby zmniejszyć zużycie energii i emisje CO₂.
Niewystarczająca infrastruktura transportowa: dominacja transportu indywidualnego i słabo rozwinięta sieć transportu publicznego powodują korki, zanieczyszczenia i emisje.
Brak spójnej polityki planowania przestrzennego: fragmentacja decyzji i niewystarczające integrowanie różnych sektorów utrudniają realizację zrównoważonych rozwiązań.
Społeczna wykluczalność i nierówności: w miastach występują znaczące różnice w dostępie do zielonych przestrzeni, usług publicznych i warunków mieszkaniowych.
Zmiany klimatyczne i ryzyko katastrof: powodzie miejskie, fale upałów i inne ekstremalne zjawiska stanowią coraz większe zagrożenie.
Nasze podejście do zrównoważonych miast opiera się na czterech filarach:
1. Holistyczne planowanie integrujące sektor publiczny i prywatny
Wspieramy tworzenie spójnych strategii miejskich, które łączą planowanie przestrzenne, inwestycje infrastrukturalne, politykę mieszkaniową i rozwój gospodarczy, angażując zarówno władze, przedsiębiorców, jak i mieszkańców.
2. Innowacje i technologie dla zielonej transformacji miast
Promujemy wdrażanie inteligentnych rozwiązań (smart city), które optymalizują zużycie energii, poprawiają jakość powietrza i usprawniają mobilność, przy jednoczesnym poszanowaniu prywatności i dostępności dla wszystkich.
3. Wzmacnianie odporności miejskiej i zarządzanie ryzykiem klimatycznym
Koncentrujemy się na działaniach prewencyjnych, takich jak systemy retencji wód, zieleń miejska czy monitoring zagrożeń, by minimalizować skutki powodzi, upałów i innych ekstremalnych zjawisk.
4. Dialog społeczny i partycypacja obywatelska
Budujemy mechanizmy angażujące mieszkańców w procesy decyzyjne, by zmiany były akceptowalne, inkluzywne i odpowiadały rzeczywistym potrzebom różnych grup społecznych.
Zwiększenie wykorzystania danych i modeli do efektywnego planowania urbanistycznego zgodnego z celami klimatycznymi i społecznymi.
Wspieranie polityk przeciwdziałających wykluczeniu społecznemu i poprawiających jakość życia mieszkańców miast.
Budowanie partnerstw między władzami lokalnymi, nauką i biznesem, by przyspieszyć zieloną transformację miast.
© 2025 Climate Future Institute