Nowy Mandat, Stare Wyzwania: Postulaty Prezydenta Nawrockiego a polityka klimatyczno-środowiskowa

Analiza Climate Future Institute

Dokumenty do pobrania:

Autorzy: Sylwia Łyskawka, Szymon Klepacki

Jak połączyć filary programu „Po pierwsze Polska” z transformacją?

Prezydent Karol Nawrocki w kampanii i w pierwszych miesiącach urzędowania wskazał kilka priorytetów: tani prąd, silna polska wieś, własne M i nowoczesny przemysł oparty na przełomowych technologiach. Każdy z nich może być zrealizowany w sposób zgodny z transformacją klimatyczną, pod warunkiem, że zostanie włączony do szerszej strategii modernizacji państwa.

1. Tani prąd i bezpieczeństwo energetyczne

Wysokie koszty energii to problem dla gospodarstw domowych i przemysłu. Utrzymywanie dominacji węgla staje się coraz mniej opłacalne ze względu na rosnące koszty emisji i starzejącą się infrastrukturę. Alternatywą jest rozwój spółdzielni energetycznych i lokalnych OZE, które mogą obniżyć rachunki nawet o 30–50%. To nie tylko stabilizuje ceny, ale też zmniejsza zależność od importu paliw.

2. Silna polska wieś

Rolnictwo staje się jedną z głównych ofiar kryzysów klimatycznych: susze, powodzie i wahania plonów rosną z każdym rokiem. Kluczowe działania to agrofotowoltaika (łącząca produkcję energii i żywności, potencjał w Polsce to 119 GW), rozwój retencji wodnej i rolnictwa precyzyjnego. Takie rozwiązania chronią plony, stabilizują dochody rolników i tworzą dodatkowe źródła przychodów z energii.

3. „Własne M” i nowoczesne miasta

Brak dostępnych mieszkań i rosnące ceny to wyzwanie dla młodych Polaków. Hasło „w końcu własne M!” można połączyć z koncepcją 15-minutowych miast – nowoczesnych, samowystarczalnych osiedli, gdzie usługi i praca są w zasięgu krótkiego dojazdu. To oznacza mniejsze koszty paliwa, niższe emisje, oszczędności dla samorządów i lepszą jakość życia. Kluczowe jest też uwzględnienie zielonej i błękitnej infrastruktury, która poprawia zdrowie, redukuje poziom absencji w pracy i zwiększa atrakcyjność miast dla mieszkańców i inwestorów.

4. Silny przemysł i Fundusz Technologii Przełomowych

Prezydent zapowiedział ustawę tworzącą Fundusz Technologii Przełomowych, nowy departament w BBN i przedstawicieli ds. innowacji w placówkach dyplomatycznych. To krok w stronę nowoczesnej gospodarki, ale by nie pozostał pustą deklaracją, Fundusz powinien mieć jasne kryteria klimatyczne – premiujące projekty w obszarach zielonego wodoru, magazynów energii, biotechnologii środowiskowych i recyklingu surowców. To nie tylko wspiera bezpieczeństwo energetyczne i rolnicze, ale też tworzy wysokiej jakości miejsca pracy w regionach dotkniętych przemianami gospodarczymi.

Trzy możliwe scenariusze

Analiza raportu pokazuje trzy ścieżki:

• Twarda linia sprzeciwu wobec regulacji UE - ryzyko izolacji i utraty środków, w tym Social Climate Fund (11-15 mld euro dla Polski).

• „Polska droga” - łączenie narracji suwerenności z działaniami proklimatycznymi - opcja pragmatyczna, politycznie bezpieczna i korzystna gospodarczo.

• Pełne przyjęcie unijnej agendy klimatycznej - szybki napływ inwestycji, ale ryzyko wewnętrznego konfliktu i wysokich kosztów adaptacji.

Najbardziej korzystnym rozwiązaniem jest scenariusz pośredni – połączenie narracji suwerennościowej z pragmatycznymi działaniami proklimatycznymi. To podejście nie oznacza rezygnacji z bezpieczeństwa energetycznego czy wsparcia przemysłu, przeciwnie – umożliwia ich realizację w sposób zgodny z globalnymi trendami. Jakie działania to umożliwiają? 

Kluczowe rekomendacje

• „Okrągły stół polskiego przemysłu” - inicjatywa promująca recykling stali i skrócenie łańcuchów dostaw, co obniża koszty energii i zmniejsza zależność od Chin i Rosji;

• „Spółdzielnie Energetyczne 2050” - program wspierający lokalne źródła energii, które mogą obniżyć rachunki gospodarstw o 30-50%, odpowiadając na postulat „Tani prąd -33%”;

• „Pakiet AgroPV” i „Woda dla Wsi” - rozwój agrofotowoltaiki i inwestycji w retencję wodną oraz rolnictwo precyzyjne, aby wzmocnić bezpieczeństwo żywnościowe;

• Fundusz Technologii Przełomowych z kryterium klimatycznym - wspieranie innowacji w zakresie wodoru, magazynowania energii i biotechnologii środowiskowych.

Wdrożenie tych działań pozwoli na obniżenie podatności gospodarki na wahania cen paliw kopalnych, ograniczenie ryzyka izolacji w Europie, lepsze wykorzystanie środków unijnych, a także wzmocnienie wizerunku Polski jako państwa nowoczesnego, odpornego i suwerennego.

Źródło grafiki: Mikołaj Bujak / KPRP

Transformacja klimatyczna w Polsce zbyt często jest przedstawiana jako obszar ideologicznego sporu lub kosztownej presji Brukseli. W rzeczywistości to jeden z kluczowych filarów bezpieczeństwa państwa, odporności gospodarki i jakości życia obywateli. W obliczu kryzysów energetycznych, napięć geopolitycznych i rosnących wymagań globalnych rynków, modernizacja energetyczna i środowiskowa staje się warunkiem utrzymania niezależności i stabilności kraju. Odpowiednio zaprojektowana nie osłabia suwerenności – przeciwnie, może ją wzmocnić, jeśli zostanie opowiedziana językiem bezpieczeństwa, rolnictwa i innowacyjnego przemysłu.

© 2025 Climate Future Institute